Mój koszyk
Hamowanie awaryjne to jeden z podstawowych manewrów stosowanych w celu uniknięcia kolizji. Teoretycznie każdy kierowca wie, jak zahamować w sytuacji podbramkowej, choć ta umiejętność nie jest wymagana w procesie kształcenia i egzaminowania kandydatów na kierowców samochodów. Właśnie dlatego w praktyce kierujący autami często hamują zbyt słabo, a zdecydowana większość z nich nie ma pojęcia, jaki jest czas zatrzymania się samochodu w zależności od prędkości i rodzaju nawierzchni. W tym artykule postaramy się szczegółowo wyjaśnić, czym jest droga hamowania oraz, od czego zależy jej długość, wspomnimy też o całkowitej drodze zatrzymania pojazdu.
napisz do nas
Zadając sobie to pytanie, pierwszym skojarzeniem, które przychodzi na myśl, jest prędkość pojazdu. Faktycznie, czynnik ten ma kluczowe znaczenie, jednak jest ich znacznie więcej.
Masa i rodzaj pojazdu, opony, stan techniczny, systemy bezpieczeństwa aktywnego wspierające kierowcę podczas hamowania, warunki atmosferyczne i stan nawierzchni wpływające na przyczepność. Wreszcie umiejętności kierowcy – wszystko to będzie wpływać na drogę hamowania.
W przypadku suchej, równej i czystej nawierzchni asfaltowej droga hamowania samochodu osobowego wyniesie ok. 8.5 – 9 metrów z prędkości 50 km/h., ale tylko w przypadku nowoczesnego auta o nienagannym stanie technicznym i na dobrych oponach. Niestety w polskich realiach prędkość obowiązująca w terenie zabudowanym jest często przekraczana. Wielu kierowców jeździ po mieście 70 km/h bez świadomości, że hamowanie z takiej prędkości wymaga dwukrotnie większego dystansu niż w przypadku 50 km/h. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ droga hamowania pojazdu rośnie z kwadratem prędkości, co oznacza, że dwukrotnie wyższa prędkość to czterokrotnie dłuższa droga hamowania, zaś trzykrotne zwiększenie prędkości skutkuje aż dziewięciokrotnym jej wydłużeniem. W związku z tym, hamując ze 100 km/h spodziewajmy się, że auto zatrzyma się po niecałych 40 metrach. Rekordziści w tej konkurencji — supersportowe, wyprodukowane w niewielkich seriach auta są w stanie zahamować ze 100 km/h na dystansie niecałych 30 metrów.
Samochody osobowe, mimo że często różniące się od siebie znacznie gabarytami, mają drogę hamowania na podobnym poziomie. Cięższe auta osobowe mają odpowiednio duże tarcze hamulcowe i zaciski, by umożliwić zatrzymanie na podobnym dystansie, co auta małe i lekkie. Terenówki, auta dostawcze, kampery, ciężarówki i autobusy potrzebują już zdecydowanie więcej miejsca do zatrzymania, bo im większa masa pojazdu, tym droga hamowania będzie dłuższa. Można zakładać, że w przypadku załadowanych nowoczesnych ciężarówek droga hamowania będzie ok. 1,5 raza dłuższa od samochodów osobowych. Również motocykle, mimo znacznie niższej masy, mają ją nieznacznie dłuższą niż auta osobowe, ponieważ hamuje tam przede wszystkim pojedyncze przednie koło, wytwarzając mniejszą siłę tarcia niż w przypadku 4 kół samochodu.
Na długość drogi hamowania wpływ mają opony. W przypadku hamowania na suchej nawierzchni różnice między oponami klasy premium i budżetowymi nie są duże. Sytuacja zmienia się znacząco podczas hamowania na nawierzchniach o zmniejszonej przyczepności jak mokry asfalt czy śnieg. Należy pamiętać, że im bardziej zużyty jest bieżnik opony, tym trudniej jest jej odprowadzać wodę, co zmniejsza jej przyczepność i wydłuża drogę hamowania.
Kolejnym istotnym czynnikiem jest stan techniczny pojazdu, a konkretnie amortyzatorów i układu hamulcowego. Amortyzatory ze sprawnością na poziomie 50% wydłużą drogę hamowania z 50 km/h o 2 metry, zaś skorodowane czy nierówno zużyte tarcze hamulcowe zwiększą ten dystans jeszcze bardziej.
Podczas hamowania na nawierzchniach o mniejszej przyczepności samochody z układem ABS zatrzymają się na krótszym dystansie niż auta bez tego systemu, a dodatkowo umożliwią kierowcy równoczesne manewrowanie autem. Z kolei system BAS lub HBA, w który wyposażone są niektóre pojazdy, wytworzy za nas maksymalne ciśnienie w układzie hamulcowym i podciągnie pedał do podłogi w momencie nagłego zerwania nogi z pedału gazu i szybkiego wciśnięcia hamulca, skracając tym samym reakcję układu hamulcowego i drogę hamowania.
Kolejnym istotnym czynnikiem jest, wynikająca z warunków atmosferycznych, zmniejszona przyczepność opon. Droga hamowania na mokrej nawierzchni wydłuży się bardziej lub mniej – podczas delikatnych opadów będzie krótsza niż podczas ulewy, z kolei w pierwszych minutach deszczu po długim okresie bez opadów lub w przypadku hamowania na mokrych liściach, wydłuży się jeszcze bardziej. Zalegający na drodze śnieg wydłuży drogę hamowania około trzykrotnie w porównaniu do suchego asfaltu. Najgorszym koszmarem kierowcy będzie gołoledź, czyli warstewka lodu na jezdni, zwiększająca drogę hamowania kilkukrotnie i wymuszająca jazdę z bardzo małą prędkością.
Do wykorzystania optymalnych możliwości samochodu, jego układu hamulcowego i systemów bezpieczeństwa, konieczna jest prawidłowa technika hamowania awaryjnego. Kurs bezpiecznej jazdy pozwoli Ci ją przyswoić. W samochodach z układem ABS, który od 2004 roku należy do obowiązkowego wyposażenia pojazdów w UE, a w Polsce od 2006 roku, bez względu na rodzaj nawierzchni i stopień przyczepności, jak najszybciej i jak najmocniej kopiemy w pedał hamulca z jednoczesnym wciśnięciem pedału sprzęgła (przy manualnej skrzyni biegów) i trzymamy hamulec wciśnięty z pełną siłą aż do zatrzymania samochodu. Podczas hamowania awaryjnego, nogi i ręce muszą pozostać ugięte, a oparcie musi być tak wypionowane, aby niemożliwe było wysunięcie tułowia w górę, co skutkowałoby zmniejszeniem nacisku na pedał hamulca, a w przypadku kolizji groziłoby złamaniem wyprostowanej w kolanie nogi.
Na koniec warto zwrócić uwagę na całkowitą drogę zatrzymania samochodu, często myloną z drogą hamowania. Składa się na nią dystans pokonywany przez samochód w czasie reakcji kierowcy oraz sama droga hamowania pojazdu. Zakłada się, że czas reakcji na nagłe wydarzenie na drodze wynosi u przeciętnego kierowcy około 1 sekundy, a w takim czasie samochód poruszający się z prędkością 50 km/h przejeżdża ok. 14 m, czyli więcej niż wynosi sama droga hamowania. Przy 70 km/h będzie to 20 m a przy 100 km/h już 28 m. Im większa koncentracja kierowcy, tym krótszy jest czas jego reakcji, a sama gotowość do hamowania poprzez trzymanie nogi w gotowości nad pedałem hamulca jest w stanie skrócić dystans przejeżdżany przez auto w czasie reakcji kierowcy nawet o połowę.
Szkoła bezpiecznej jazdy to miejsce, w którym jako kierowca poszerzysz swoje umiejętności i zdobędziesz przydatną wiedzę. Droga hamowania, zasada ograniczonego zaufania czy jazda nocą to tylko niektóre z nich.
