Mój koszyk
Jak hamować samochodem? Pytanie wydaje się proste, jednak tak naprawdę wielu doświadczonych kierowców popełnia sporo błędów podczas jazdy. Skuteczne hamowanie autem to kluczowy element bezpieczeństwa w współczesnej motoryzacji. Rozpędzony samochód należy w sposób bezpieczny zatrzymać, niezależnie od sytuacji na drodze i warunków ruchu. W przypadku sytuacji krytycznych należy to zrobić jak najszybciej, aby zminimalizować skutki ewentualnej kolizji. Wytracanie prędkości w takiej sytuacji ma sens nawet o kilka km/h, bo ma to ogromny wpływ na skutki ewentualnej kolizji z przeszkodą lub innym pojazdem.
Mówiąc w skrócie, może to spowodować, że przeżyjemy takie zdarzenie drogowe, lub też będzie to nasza ostatnia podróż w życiu. To między innymi dlatego inżynierowie zajmujący się tą branżą kładą tak wielki nacisk na ten aspekt we współczesnej motoryzacji.
Kamieniem milowym w tym zakresie było niewątpliwie wynalezienie systemu ABS, które zrewolucjonizowało podejście do tematu hamowania w sytuacji awaryjnej.
napisz do nas
Omówmy tutaj zarówno te techniki hamowania autem, które są obecnie stosowane przez kierowców, jak i takie, które powinny raczej pójść w zapomnienie, ale są nadal wykorzystywane przez wielu kierujących.
Zanim kierowca rozpocznie hamowanie, kluczowym elementem jest zajęcie przez niego właściwej pozycji za kierownicą. Jak zrobić to we właściwy sposób, opisywaliśmy w oddzielnym artykule, który znajduje się tutaj.
W tym miejscu wspomnę jedynie o odległości nóg od pedałów i regulacji oparcia fotela.
Wciskając śródstopiem lewej nogi pedał sprzęgła, noga powinna być lekko ugięta w kolanie. Pamiętajmy, że wciśnięcie sprzęgła musi być „do oporu”, gdyż podczas hamowania awaryjnego, kierowca wręcz staje na pedale sprzęgła i hamulca, a zależy nam na tym, aby nie doszło do przeprostu nogi w stawie kolanowym.
Poza tym, tylko w takiej odległości od pedałów będziemy w stanie hamować z całą siłą, jeżeli dojdzie na drodze do krytycznej sytuacji.
Co w sytuacji, jeżeli jeździmy samochodem z automatyczną skrzynią biegów i nie mam pedału sprzęgła?
Sytuacja jest analogiczna, tylko dotyczy prawej nogi i w ten sam sposób wciśniętego pedału hamulca. Warto dodać, że tego ustawienia dokonujemy na pracującym silniku naszego samochodu, aby pracująca pompa hamulcowa umożliwiła nam właściwie głębokie wciśnięcie hamulca.
A co z regulacja kąta oparcia fotela kierowcy? Fotel powinien być on ustawiony w taki sposób, aby kierowca po kopnięciu w pedał hamulca cały czas siedział w fotelu, a jego ciało nie przemieszczało się ku górze. Jeżeli tak się nie dzieje to oznacza, że opacie naszego fotela należy jeszcze wypionować.
Jeżeli już siedzimy we właściwej pozycji, spróbujmy zastanowić się, jakie techniki hamowania samochodem możemy zastosować.
Pierwszą, o której już wspominaliśmy, jest hamowanie awaryjne. Polega ono na równoczesnym kopnięciu w sprzęgło i hamulec oraz wciśnięciu tego ostatniego pedału z największą możliwą siłą.
Zasada 3xMAX polega na maksymalnie szybkim, maksymalnie mocnym i maksymalnie długim nastąpieniu na oba pedały, aż do całkowitego zatrzymania samochodu. Prawidłowo wykonany manewr takiego hamowania można rozpoznać po tym, że po zatrzymaniu samochodu i odpuszczeniu pedału hamulca, tył pojazdu powinien się obniżyć.
Mimo że hamowanie awaryjne nie jest bardzo skomplikowanym manewrem, wielu kierowców nie potrafi go wykonać poprawnie. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż wiele osób boi się tak mocno hamować, szczególnie na nawierzchni śliskiej. Dlatego zbyt słabo naciskają na pedał hamulca. W rezultacie wydłużają w ten sposób drogę hamowania samochodu, lub co gorsza, podczas rozpoczęcia takiego hamowania, nagle odpuszczają pedał hamulca, chcąc ominąć potencjalna przeszkodę. To bardzo niebezpieczne zjawisko pochodzi od złych nawyków wynikających z użytkowania samochodów bez systemu ABS, gdzie należało odpuścić pedał hamulca, aby móc odzyskać możliwość kierowania samochodem.
Jeżeli chcesz być przygotowany na każdą sytuację, to powinieneś poćwiczyć awaryjne hamowanie w warunkach kontrolowanych i na każdej nawierzchni. Warto zapoznać się z tym, jak reaguje system ABS w przypadku zmiany nawierzchni i zrozumieć, że takie hamowanie należy wykonywać z jednakową maksymalna siłą, bez znaczenia po jakiej nawierzchni porusza się pojazd.
Zupełnie innym zjawiskiem jest tzw. “dohamowywanie się” kierowcy.
Przykładowo, jeżeli podczas spokojnej jazdy zauważymy, że światło na oddalonym skrzyżowaniu zmieniło się na czerwone, nie powinniśmy się wcale zatrzymać jak najszybciej – pojazd może spokojnie toczyć się niemal do samego sygnalizatora. W takich właśnie momentach najlepszym wyjściem jest hamowanie silnikiem. Również podczas jazdy po górzystym terenie warto praktykować hamowanie silnikiem, na przykład podczas zjazdów ze wzniesień – dzięki temu obniża się tempo zużycia oraz ryzyko przegrzania hamulców.
Hamowanie silnikiem jest użyteczne zawsze, gdy chcemy powoli obniżać prędkość – lub utrzymać ją podczas zjeżdżania ze wzniesienia. Po odpuszczeniu gazu, zamyka się zawór wlotu powietrza, co powoduje, że energia z cylindrów jest wysysana, tworząc siłę hamującą.
Hamowanie takie jest możliwe jedynie podczas jazdy z włączonym biegiem. Podczas jazdy na luzie, koła samochodu nie są połączone z silnikiem poprzez układ przeniesienia napędu. Dlatego energia hamująca z silnika nie zostanie na nie przeniesiona i wciąż będą kręcić się w tym samym tempie. Obniżanie prędkości na wrzuconym biegu wiąże się z niższym spalaniem, niż podczas toczenia się na luzie.
Aby kierowca mógł skutecznie w ten sposób hamować, musi patrzeć daleko przed siebie. Żeby dostrzec potencjalne niebezpieczeństwa na drodze, które będą wymagały od niego reakcji, musi je dostrzec dużo wcześniej. Nie każdy będzie w stanie skutecznie wykorzystywać hamowanie silnikiem, ale takie umiejętności można posiąść podczas szkoleń z jazdy defensywnej.
Prawidłowa technika hamowania silnikiem wymaga od kierowcy dodatkowo wprawy i wyczucia samochodu.
W przypadku mocniejszego hamowania silnikiem, bardzo ważnym elementem jest zmiana biegów na niższe, czyli możemy tutaj mówić o hamowaniu biegami.
Aby przeprowadzić płynnie hamowanie należy najpierw zwolnić pedał gazu, a po zredukowaniu obrotów poniżej 1,5 tys./min, w czym można pomagać sobie pedałem hamulca, zmienić bieg na niższy. Co istotne, im szybciej zrzucimy przełożenia, np. na trzecie lub drugie, tym efekt takiego hamowania będzie mocniejszy. To, na co mimo wszystko musimy zwracać szczególną uwagę, to praca sprzęgła. Puszczamy je powoli, w innym razie poczujemy charakterystyczne szarpnięcia auta.
Wprawni kierowcy mogą próbować zmniejszyć siłę szarpnięcia poprzez wykonanie międzygazu podczas redukcji. Lekkie naciśnięcie na pedał gazu tuż przed wrzuceniem niższego biegu spowoduje wzrost obrotów, a ich skok po redukcji nie będzie aż tak duży i mocno odczuwalny.
Wiemy już, jak reagować na pedał hamulca, ale jak zahamować samochodem sprzęgłem? Wielu kierowców uważa, że powinno się całkowicie pominąć ten element w procesie hamowania awaryjnego i skupić się jedynie na odpowiednim wykorzystaniu hamulca. Co jednak wydarzy się z samochodem w końcowej fazie hamowania, jeśli nie odłączymy silnika od kół? Silnik zacznie bronić się przed zadławieniem i spróbuje podtrzymać obroty. Dojdzie więc do konfliktu układu hamulcowego z napędowym, a to spowoduje duże naprężenia w pojeździe i może wydłużyć drogę hamowania. Ostatecznie jednak auto i tak zgaśnie.
Czy w takim razie hamowanie sprzęgłem ma sens? Na drodze jest wiele sytuacji wymagających szybkiego hamowania i opuszczenia miejsca zagrożenia. Do tego potrzebny jest nam silnik na chodzie.
Kolejna technika hamowania autem to hamowanie progresywne. Bezpieczne hamowanie to przede wszystkim hamowanie możliwie płynne, delikatne i z dużym wyczuciem, czyli takie, przy którym prędkość spada stopniowo, a nie gwałtownie, co minimalizuje ryzyko wpadnięcia w poślizg. Hamowanie zawsze powinno się planować z wyprzedzeniem po to, aby mieć odpowiednią ilość czasu na reakcję.
Hamowanie progresywne polega na naciśnięciu pedału hamulca i systematycznym zwiększaniu siły, z jaką go wciskamy po to, by na sam koniec siłę hamowania powoli zacząć zmniejszać. Oczywiście posiadając manualną skrzynię biegów należy pamiętać o wyciśnięciu pod koniec hamowania sprzęgła, aby nie spowodować zgaśnięcia silnika naszego samochodu. Jest to jedna z najbezpieczniejszych metod hamowania, która wymaga sporej wprawy i dodatkowych ćwiczeń.
Kiedyś kierowcy często stosowali podczas mocnego i gwałtownego hamowania metodę pulsacyjną. Aby zahamować w ten sposób, należy wyciskać na maksa pedał hamulca, a w przypadku zablokowania kół samochodu zluzować go, aby zmniejszyć na chwilę siłę hamowania i pozwolić tym samym, aby koła kręciły się nadal i odzyskać w ten sposób możliwość sterowania samochodem. Tę technikę stosowało się naprzemiennie, aż do całkowitego zatrzymania samochodu. Obecnie, wraz z wynalezieniem systemu ABS, nie powinno się stosować już takiej metody, gdyż wydłużała ona drogę zatrzymania samochodu. Kierowca hamował, po czym, po zablokowaniu kół odpuszczał hamulec. Auto w tym czasie przejeżdżało jakiś dystans, podczas którego kierowca nie hamował z maksymalną siłą.
Obecnie kierowcy mają zdecydowanie ułatwione zadanie i wielu z nich pewnie już zdążyło zapomnieć o tej technice. Wszystko za sprawą systemu ABS, który w zasadzie, bez większego udziału człowieka, powoduje, że w awaryjnej sytuacji auto jest stabilniejsze, a kierowca może przez cały czas wciskać pedał hamulca z maksymalną siłą, gdyż system będzie tak dobierał siłę hamowania, aby jak najskuteczniej zatrzymać samochód.
Jako ciekawostkę wspomnę jeszcze o jednej metodzie hamowania.
Kierowcy rajdowi, głównie jeżdżący autami z napędem na przednie koła, stosują także tzw. hamowanie lewą nogą. Polega ona na wciśnięciu pedału hamulca – właśnie lewą kończyną, kiedy prawa noga zajęta jest przytrzymywaniem gazu. W konsekwencji przednia oś auta jest „dociskana” do nawierzchni, przez co ma lepszą przyczepność, a kierowca może szybko i bezpiecznie wejść w zakręt. Technika ta wykorzystywana jest głównie na torach wyścigowych, przez doświadczonych zawodników.
Nie wiesz, jak poprawnie hamować samochodem w praktyce? Zgłoś się do naszej placówki. Szkoła bezpiecznej jazdy prowadzi kursy zarówno dla początkujących, jak i doświadczonych kierowców. Są to m.in.:
W trakcie zajęć opowiemy Ci o wszystkich zasadach, a także wytłumaczymy pojęcia takie jak droga hamowania i zasada ograniczonego zaufania.
