Mój koszyk
Jednym z kluczowych elementów silnika spalinowego umożliwiających jego prawidłową pracę jest rozrząd. Wykorzystuje on ruch obrotowy wału korbowego znajdującego się w dolnej części bloku silnika do napędu wałka lub wałków rozrządu i, w rezultacie, do sterowania cyklami pracy zaworów, zarówno ssących odpowiedzialnych za dostarczenie powietrza do cylindrów, jak i wydechowych, służących do odprowadzania spalin.
Praca zaworów musi być ściśle zsynchronizowana z działaniem układu wtryskowego odpowiedzialnego za dostarczenie paliwa do cylindrów i pracą wału korbowego poruszającego tłoki w cylindrach za pomocą korbowodów. W największym uproszczeniu, jest to łańcuch rozciągnięty pomiędzy dwoma kołami zębatymi, z których jedno znajduje się na wale korbowym, a drugie na wałku rozrządu. W samochodach napęd rozrządu realizowany może być na różne sposoby:
Łańcuch i pasek rozrządu najczęściej też napędza tak istotne podzespoły jak pompa oleju czy wody. Kupując używany samochód warto sprawdzić, które rozwiązanie zastosowano w silniku: pasek rozrządu czy rozrząd na łańcuchu.
napisz do nas
W przypadku paska sprawa jest dosyć prosta, ponieważ producent jasno określa interwały pomiędzy jego wymianami; jest on traktowany jako część eksploatacyjna podlegająca okresowej wymianie. Interwały wymian paska rozrządu bywają bardzo różne: od kilkudziesięciu do nawet ponad 200 tys. km lub np. 8 lat, w zależności co będzie pierwsze.
Sytuacja komplikuje się, jeżeli pod uwagę bierzemy łańcuch rozrządu. Kiedy powinna nastąpić wymiana łańcucha, czy jest zawsze konieczna, na co należy zwrócić uwagę w trakcie jego eksploatacji? Takie pytania często zadają kierowcy wcześniej użytkujący samochody z paskiem rozrządu po zmianie auta na takie, w którym zastosowano rozrząd na na łańcuchu.
Łańcuch rozrządu jest znacznie trwalszy niż pasek i w założeniu producentów wystarczać ma na cały okres eksploatacji silnika. W praktyce bywa z tym różnie, są silniki, w których łańcuch rozrządu jest faktycznie niezniszczalny, z drugiej strony mechanicy znają wiele konstrukcji, które nie wytrzymują próby czasu i wymagana jest wymiana łańcucha rozrządu. Co ile tysięcy kilometrów należy taki zabieg powtórzyć? W zdecydowanej większości przypadków wymiana łańcucha rozrządu będzie jednorazową operacją niewymagającą w przyszłości kolejnej interwencji w rozrząd.
Łańcuch w pewnych silnikach, dobrze znanych mechanikom specjalizującym się w danej marce, może mieć tendencję do rozciągania przy przebiegach najczęściej 250-300 tys. km, choć są też niechlubne wyjątki. Pierwsze tego oznaki to charakterystyczne dzwonienie w silniku tuż po uruchomieniu, zanim ciśnienie oleju zostanie podane do napinacza hydraulicznego. Często jest ono mylone z zupełnie normalnym dźwiękiem generowanym przez hydrauliczne popychacze zaworów występujące zarówno w silnikach z paskiem rozrządu jak i tych, w których zastosowano rozrząd na łańcuchu. Objawy z czasem mogą się nasilać i hałas spowodowany zbyt luźnym łańcuchem jest też słyszalny wolnych obrotach.
Ignorowanie sygnałów ostrzegawczych w postaci hałasu z okolicy łańcucha rozrządu może mieć katastrofalne skutki. Rozciągnięty ponad normę łańcuch może przeskoczyć na kołach zębatych co prowadzi do kolizji tłoków z zaworami i w rezultacie uszkodzenia zaworów wraz z elementami sterującymi ich pracą, jak i samych tłoków. Zerwanie łańcucha lub paska rozrządu może skutkować nawet nieodwracalnym zniszczeniem silnika.
Zdarzają się na rynku modele z silnikami z wadą konstrukcyjną rozrządu, wymagające wymiany na poprawioną wersję. Niestety, wymiana łańcucha rozrządu jest znacznie bardziej kosztowna niż wymiana paska rozrządu. Kwoty rzędu kilkunastu tysięcy zł i więcej nie są czymś nietypowym. Więcej trzeba zapłacić zarówno za wymienione części, jak i robociznę, dostęp do paska rozrządu zaprojektowanego jako część eksploatacyjna jest znacznie lepszy niż do łańcucha, który w założeniu, nie miał być wymienialny. Można dziś spotkać silniki, w których łańcuch rozrządu znajduje się z tyłu, od strony skrzyni biegów, co wymaga wymontowania całego silnika z samochodu, w celu uzyskania dostępu do łańcucha rozrządu.
Planując kupno używanego samochodu z łańcuchem rozrządu, dobrze jest zorientować się, czy w przypadku danej wersji silnikowej nie występują jakieś wady konstrukcyjne rozrządu wymagające jego wymiany, a jeśli jest nowsza poprawiona wersja, to czy została już zamontowana przez poprzedniego właściciela. Nietypowe dźwięki dobiegające z silnika mogą wskazywać na problem z łańcuchem i konieczność jego kosztownej wymiany. Nie chcąc ryzykować, można skupić swoje poszukiwania na silnikach, w których nie znajduje się rozrząd na łańcuchu.
Co ile wymiana paska rozrządu – to znajdziemy w zaleceniach producenta, można sprawdzić kiedy ostatnio był zmieniany, czasem informację taką znaleźć można na samej obudowie paska rozrządu, w książce serwisowej auta lub w historii napraw. Profilaktyczna wymiana paska rozrządu w przypadku braku takich informacji lub przy niewystarczającym poziomie zaufania do sprzedawcy będzie znacznie mniejszym obciążeniem finansowym dla właściciela auta, w porównaniu do nieplanowanej, ale koniecznej wymiany łańcucha rozrządu.
Chcesz być świadomym kierowcą? Szkoła bezpiecznej jazdy organizuje specjalne kursy, na których znajdziesz odpowiedzi na różnorodne pytania. Prowadzimy m.in.:
