Ładowanie akumulatora – kompletny poradnik

Akumulator w samochodzie z napędem spalinowym pełni dwie podstawowe funkcje. Z jednej strony odpowiada za dostarczenie prądu do rozrusznika w celu uruchomienia silnika, z drugiej jest odpowiedzialny za zasilanie odbiorników prądu, w czasie, gdy silnik jest wyłączony. Dzięki niemu możemy słuchać radia, zmieniać ustawienia klimatyzacji czy opuścić szyby na wyłączonym silniku, ale przy włączonym zapłonie. Nawet po zamknięciu samochodu, akumulator jest niezbędny do podtrzymywania napięcia w urządzeniach tego wymagających, takich jak centralny zamek, alarm, sterowniki i moduły.

Po uruchomieniu silnika za zasilanie wszystkich odbiorników prądu 12V odpowiedzialny jest alternator, jego zadaniem jest też ładowanie akumulatora i utrzymywanie jego napięcia na odpowiednim poziomie. Podczas normalnej eksploatacji samochodu, alternator radzi sobie z tym zadaniem wystarczająco dobrze. Są jednak sytuacje, kiedy mogą pojawić się problemy.

Problemy z akumulatorem – objawy

• Stopniowe samorozładowanie akumulatora. Jest to naturalny proces zachodzący w czasie, gdy samochód nie jest używany – po kilkunastu dniach postoju, nawet mając sprawny alternator i początkowo w pełni naładowany akumulator, być może nie będziemy w stanie już uruchomić silnika. Proces samorozładowania przyspiesza w niskich i wysokich temperaturach otoczenia.
• Eksploatacja samochodu wyłącznie na krótkich trasach. W takim przypadku czas ładowania akumulatora przez alternator może być zbyt krótki do uzupełnienia zapasu energii. Najwięcej prądu pobiera z akumulatora rozrusznik, dlatego też łatwo o rozładowanie baterii, gdy wielokrotnie próbujemy uruchomić niesprawny silnik.
• Usterki układu ładowania, zaśniedziałe przewody masowe czy źle dobrany akumulator (o zbyt dużej pojemności w stosunku do możliwości alternatora), mogą doprowadzić do niedoładowania akumulatora. Awaria układu ładowania sygnalizowana jest kontrolką z symbolem akumulatora.
• Pobór prądu na postoju przez nieprawidłowo podłączone dodatkowe urządzenia (kamerka samochodowa, nawigacja, stacja multimedialna, itp.)
• Problemy z instalacją elektryczną samochodu, pobór prądu przez niesprawne urządzenia (sklejenie przekaźnika, zwarcie w sterowniku, itp.)
• Rozładowanie akumulatora przez błąd ludzki, np. pozostawienie samochodu na noc z włączonymi światłami postojowymi, oświetleniem wnętrza czy podpiętą ładowarką do gniazda podającego stale 12V.

W nowszych samochodach, w których sterowniki są czułe na spadki napięcia, na desce rozdzielczej mogą pojawiać się różne błędy. Niezależnie od wieku auta niedoładowany akumulator sprawiać będzie problemy z rozruchem silnika w niskich temperaturach. Wraz ze spadkiem temperatury maleje jego pojemność, a do tego podczas dużego mrozu w rozładowanym akumulatorze może dojść do zamarznięcia elektrolitu skutkującego jego natychmiastowym i nieodwracalnym uszkodzeniem.

Długotrwałe niedoładowanie akumulatora przyczyni się do wyraźnego skrócenia jego życia, a z kolei jego całkowite rozładowanie, w przypadku klasycznego akumulatora kwasowo-ołowiowego, będzie najczęściej wiązało się z koniecznością jego wymiany na nowy. W nowoczesnych samochodach z systemem start-stop stosuje się akumulatory typu AGM, dla których głębokie rozładowanie nie stanowi już takiego problemu.

Aby przedłużyć życie akumulatora i uniknąć zbędnych kosztów związanych z koniecznością jego wymiany oraz nieprzyjemnych sytuacji, gdy nie możemy uruchomić silnika z powodu jego rozładowania, warto regularnie przeprowadzać ładowanie akumulatora samochodowego, używając do tego prostownika lub odpowiedniej ładowarki.

Jeśli parkujemy nasz samochód w garażu, w którym znajduje się gniazdko elektryczne, zmożemy ładować akumulator bez konieczności jego wyciągania z auta. Nie musimy wtedy rozłączać żadnych przewodów na akumulatorze, wystarczy prawidłowo podpiąć ładowarkę. Jeśli nie mamy takiej możliwości, to pozostaje nam ładowanie akumulatora w domu. Należy wtedy pamiętać, że podczas ładowania ulatniają się niebezpieczne opary, dlatego ładowanie powinno odbywać się z dala od źródła ognia, w pomieszczeniu, w którym nie przebywają mieszkańcy. Jeśli zimą, w trakcie mrozów, przynosimy akumulator do mieszkania w celu jego naładowania, przed rozpoczęciem tego procesu należy odczekać, aż elektrolit odzyska właściwą sprawność chemiczną, czyli osiągnie temperaturę pokojową.

Czas ładowania akumulatora

Na pytanie jak długo ładować akumulator samochodowy nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ zależy to od kilku czynników: pojemności akumulatora, stopnia jego rozładowania, rodzaju ładowarki i jej mocy.

• W przypadku typowego prostownika z regulacją natężania prądu, to, ile ładować akumulator zależeć będzie od wybranego natężenia – im większe, tym teoretycznie krótszy czas ładowania. Jednak, zgodnie ze sztuką, akumulator powinno się ładować prądem o mniejszym natężeniu, np. 4A, proces ładowania będzie wtedy dłuższy, ale z korzyścią dla żywotności akumulatora.
• Dobrym podejściem jest ładowanie akumulatora prądem o natężeniu o wartości wynoszącej 1/10 jego pojemności. Oznacza to, że w przypadku akumulatora o popularnej pojemności 45 Ah, odpowiedni prąd ładowania będzie mieć natężenie 4A, a pełne naładowanie rozładowanego akumulatora potrwa ok. 10 godzin (pojemność akumulatora dzielimy przez natężenie prądu ładowania i otrzymany wynik oznacza przybliżony czas ładowania).
• Zbyt długie ładowanie akumulatora za pomocą zwykłego prostownika nie jest wskazane, gdyż może doprowadzić do przeładowania, a w rezultacie do spłynięcia mas czynnych i całkowitego uszkodzenia akumulatora.
• Jeśli zamiast zwykłego prostownika użyjemy ładowarki mikroprocesorowej, nie będziemy musieli się zastanawiać, ile czasu ładować akumulator, ponieważ urządzenie to poinformuje nas za pomocą odpowiedniej kontrolki o stopniu naładowania. Nie będziemy też musieli zastanawiać się, jakim prądem ładować akumulator, ponieważ taka ładowarka nie ma regulacji i sama dobiera odpowiednie natężenie prądu do naszego akumulatora.
• Wiele ładowarek mikroprocesorowych może być podpiętych do akumulatora bez żadnych ograniczeń czasowych. Stale monitorują poziom naładowania akumulatora i doładowują go tylko wtedy, gdy jest taka potrzeba. Rozwiązanie to świetnie sprawdzi się w przypadku pojazdów, które nie są używane przez długi czas. Dobrym przykładem jest tu zimowy postój motocykla – po zakończeniu sezonu i wstawieniu motocykla do garażu, można podłączyć odpowiednią ładowarkę i zostawić ją podłączoną aż do wiosny.

Jeśli decydujesz się na samodzielne ładowanie akumulatora, pamiętaj o najważniejszych zasadach:

• Najbezpieczniej i zwykle najszybciej naładujesz akumulator korzystając z nowoczesnej ładowarki ze sterownikiem mikroprocesorowym i stabilizacją napięcia, w takim przypadku wiedza, ile ładuje się akumulator nie będzie ci potrzebna.
• Podłącz ją prawidłowo do akumulatora – przewód czerwony plusowy do bieguna dostatniego, a czarny masowy do bieguna ujemnego.
• Staraj się ładować akumulator w temperaturze pokojowej, jeśli wyciągasz go z auta, ładowanie przeprowadzaj w dobrze wietrzonym pomieszczeniu.
• Sprawdzaj wskaźnik naładowania, odłącz akumulator, gdy zaświeci się odpowiednia kontrolka na ładowarce.
• Nie ładuj akumulatorów uszkodzonych mechanicznie oraz nieszczelnych.
• W razie jakichkolwiek wątpliwości co do sprawności układu ładowania i instalacji elektrycznej w samochodzie, zgłoś się do serwisu w celu wyeliminowania usterki.